Tja, Coornhert, we hebben heel wat meegemaakt samen. We zochten allebei altijd naar de weg van de verdraagzaamheid, maar dat was een moeilijke weg.
Ik ben Willem van Nassau, Prins van Orange, stadhouder van Holland en Zeeland, enz. enz. Samen met de man die nu koning is, Filips II, ben ik opgevoed aan het hof van Karel V. We waren net twee broers. Maar hij is koning geworden, en vanaf dat moment zijn we steeds verder uit elkaar gegroeid.
Dat kwam vooral omdat Filips steeds meer macht naar zich toe ging trekken, daar in het verre Spanje. En dat was helemaal niet goed voor ons, de edelen, of voor ons volk. Hoe meer ik, samen met mijn vrienden uit de Nederlanden, hem duidelijk maakte dat er wat moest veranderen, hoe meer de koning ons probeerde buiten te sluiten.
Op het moment dat de ruzie tussen mij en de koning op haar hoogtepunt was, in 1566, leerde ik Coornhert kennen. Hij was stadssecretaris van Haarlem. Hij en ik deelden veel ideeën over hoe de ideale samenleving eruit zou moeten zien. Wij werkten ook graag samen.
Zo werden in 1566 de katholieke kerken geplunderd door protestanten: overal gooiden ze de beelden eruit. Ik heb mijn best gedaan dit tegen te houden en de katholieke eredienst te herstellen. Maar de protestanten heb ik óók een plek gegeven om te preken en kerken te bouwen, in veel steden. Ook Coornhert en burgemeester Nicolaas van der Laan in Haarlem wilden dit zo geregeld zien. Zo zorgden zij ervoor dat er geen plunderingen in de kerken plaatsvonden; de beelden werden bijtijds in veiligheid gebracht. Coornhert regelde, samen met mij, dat de protestanten buiten de stad een plek kregen om een “kerk” te bouwen. Het was een houten gebouwtje en zij noemden die: de Geuzenschuur.
Coornhert was een goed diplomaat, en dat kwam vaak van pas. Zeker als de Van Brederodes te hard van stapel liepen, kon Coornhert als geen ander hen weer tot rust laten komen.
Coornhert en ik zijn vanaf dat moment vrienden gebleven. We hebben elkaar altijd gesteund, zelfs toen hij in de gevangenis zat.
Nadat ik tot stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht werd gekozen, heb ik geadviseerd Coornhert te benoemen tot Secretaris van de Staten van Holland. Zijn taak was onder meer om een rapport te schrijven over mensen die misdaden en wreedheden hadden gepleegd tijdens de opstand. Zoals Lumey…